ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΓΕΩΡΓΙΑΔΟΥ – ΆΛΚΗΣ ΡΗΓΟΣ (επιμ.), |Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, Κοινωνικές, Ψυχαναλυτικές και Πολιτικές Όψεις της Γενοκτο

Στις 14 του περασμένου Μαΐου κορυφώθηκαν οι εορτασμοί του Ισραήλ για τα 60 χρόνια από την ίδρυσή του. Παράλληλα, διαμαρτυρίες οργανώθηκαν σε αρκετά μέρη του κόσμου για τα 60 χρόνια από τη Νάκμπα, δηλαδή την παλαιστινιακή Καταστροφή, την απώλεια του μεγαλύτερου μέρους της γης τους, για τους Παλαιστίνιους. 1948-2008, και η επέτειος των 60 χρόνων ανακαλεί διαφορετικές αναμνήσεις και συναισθήματα για τους δύο λαούς, που ζουν στην ίδια, πολύπαθη περιοχή του κόσμου μας. Είναι καιρός τώρα, που αναφαίνεται επιτακτική η ανάγκη αναστοχασμού, σχετικά με τις σύγχρονες θεωρίες μηδενισμού και άρνησης του Ολοκαυτώματος, σχετικά με την επανεμφάνιση μιας νέας «εβραιοφοβίας», ενός νέου αντισημιτισμού.

Μια τέτοια προσπάθεια, που δυστυχώς είναι η μοναδική για την ελληνική κοινωνία, την πανεπιστημιακή κοινότητα και τους διανοουμένους της, αποτελεί ο ανά χείρας συλλογικός τόμος, συνέχεια της πρωτοβουλίας διεξαγωγής μιας ημερίδας, υπό την αιγίδα του Τομέα Πολιτικής Κοινωνιολογίας και Συγκριτικής Πολιτικής Επιστήμης και Ιστορίας του Παντείου Πανεπιστημίου, σε συνεργασία με την Ψυχιατρική Κλινική της Ιατρικής Σχολής του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης, τον Μάιο του 2005.

Μια εξαιρετική απόπειρα, μια τελεσφορούσα προσπάθεια ανίχνευσης στη σύγχρονη πολιτική, κοινωνική και οικονομική συγκυρία των αιτιών ανάδυσης ξενοφοβικών αντιλήψεων, αρχετυπικών προκαταλήψεων και αντισημιτικού λόγου. Μια προσπάθεια που έχουμε ανάγκη όλες κι όλοι, όπως χαρακτηριστικά σημειώνουν από τις πρώτες σελίδες του προλογικού σημειώματος η Βασιλική Γεωργιάδου και ο Άλκης Ρήγος, «ως ανθρώπινα βουλευόμενα όντα, ως Πολίτες του κόσμου»[1].

Μια πολύτιμη προσπάθεια, στα θολά νερά που έχουν δημιουργηθεί από την εγκληματική πολιτική του κράτους του Ισραήλ έναντι των Παλαιστινίων και του Λιβάνου, στο βούρκο όπου αναβιώνει εκ νέου «ένας παμπάλαιος αντιεβραϊσμός»[2], όπως ορθά επισημαίνεται στο εισαγωγικό κείμενο. Ανεπίτρεπτοι συμψηφισμοί, κι ένας επικίνδυνος πολιτικά μανιχαϊκός λόγος, έχει οδηγήσει σε μια περίεργη ανοχή για «την ολιγωρία της ελληνικής πολιτείας (και κοινωνίας) να αναγνωρίσει ότι η άδικη εξόντωση 62.500 Εβραίων, του 87% των ντόπιων Εβραίων, την αφορά, όσο τουλάχιστον και η επέτειος της γενοκτονίας των Αρμενίων της Τουρκίας»[3]. Ψιθυριστά, και χωρίς νόημα πια σε επετείους που ετεροχρονισμένα παραδέχονται τον άλλοτε πολυπολιτισμικό χαρακτήρα της Θεσσαλονίκης, γίνεται η παραδοχή ότι αναμφισβήτητα «η ιστορία της Θεσσαλονίκης μετά τα τέλη του 15^ου αιώνα είναι η ιστορία της εβραϊκής Θεσσαλονίκης»[4]. Και πώς άλλωστε θα μπορούσε να γίνει τούτο, αφού πολιτεία και πολίτες ασκήθηκαν σε μια λήθη που φτάνει, έως και σήμερα, στο να αγνοείται ότι οι μοναδικοί εκτελεσθέντες βουλευτές του κοινοβουλίου της ήταν οι Δαβίδ Σουλάμ και Μισέλ Καζές, Εβραίοι βουλευτές της εκλογικής περιφέρειας Θεσσαλονίκης.[5]

Η δυσκολία της αναβίωσης της μνήμης της συλλογικής εξόντωσης Εβραίων πολιτών δεν αφορά μονάχα την ελληνική πολιτεία. Η Οντέτ Βαρών-Βασάρ επισημαίνει, ότι «η θέσπιση του εορτασμού αυτής της επετείου [της απελευθέρωσης του στρατοπέδου του Άουσβιτς] είναι πολύ πρόσφατη και, βέβαια, όχι τυχαία: η ημέρα αυτή επελέγη από τους Ευρωπαίους υπουργούς Παιδείας, το 2002, ως ημέρα μνήμης της εξόντωσης των Εβραίων της Ευρώπης από το ναζιστικό καθεστώς»[6], με την Ελλάδα να ακολουθεί ύστερα από 2 χρόνια. Διεθνώς, αποδεικνύεται ότι η ανάδυση της συγκεκριμένης μνήμης ήταν επώδυνη και διήρκεσε πολλές δεκαετίες, προσκρούοντας σε αταβιστικά αντανακλαστικά και βαθιές στο χρόνο εδραιωμένες προκαταλήψεις. Με εμβριθή έρευνα και της ελληνικής ιστοριογραφίας, υπογραμμίζει τις δυσκολίες αποτύπωσης της γενοκτονίας και στην ελληνική μνήμη, εξετάζοντας το πολύ ενδιαφέρον ερώτημα, «γιατί η ανάδυσή της, την ίδια δεκαετία που η μνήμη αυτή έπαιρνε κάποια έκταση, τη δεκαετία του 1980, είδε να αναφύεται η ‘αναθεώρηση’ -που συχνά έφτανε στην πλήρη άρνηση- αυτής της εξόντωσης;»[7]

Στις καίριες απαντήσεις που δίνονται στο πιο πάνω ερώτημα, έρχεται να προστεθεί η εισήγηση του Νικόλα Βουλέλη, για το «χειρότερο πλαίσιο ή περιβάλλον: τα ΜΜΕ»[8], όπου η ανάδυση της επώδυνης αυτής μνήμης ακολούθησε αντίστοιχη πορεία της περίεργης ανοχής και λήθης, ενώ ταυτόχρονα η κατασκευή και διαιώνιση ρατσιστικών αντιλήψεων περίσσεψε και συνεχίζει να περισσεύει. «Πιστεύω», σημειώνει ο εισηγητής, «ότι, στο ζήτημα της γενοκτονίας, καθοριστικός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης και των ΜΜΕ». Και συνεχίζει: «και στους δυο τομείς είμαστε πολύ πίσω. Με το Ολοκαύτωμα και την παραμελημένη ιστορία της εξόντωσης των Εβραίων στην Ελλάδα -όπως και με το συμπλήρωμά της με τη διάσωση αρκετών άλλων- νιώθω την ίδια αγωνία με την ιστορία της Αριστεράς και της Αντίστασης σε αυτόν τον τόπο».[9]

Στο βαρύ πλήγμα για το ναρκισσισμό των ευρωπαίων, παιδιών του Διαφωτισμού και των Επαναστάσεων, ρίχνει φως η εισήγηση της Δέσποινα Παπαδημητρίου, με καίρια θέματα της ιστοριογραφίας του ναζισμού και της ανάδυσης του, σε μια χώρα που θέλει να ανήκει στην παράδοση του Ορθού Λόγου του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, ενώ με τα ψυχιατρικά και ψυχαναλυτικά εργαλεία που παρατίθενται από τον Πέτρο Χαρτοκόλλη και την Αριέλλα Ασέρ, πέφτει άπλετο φως στους μηχανισμούς δημιουργίας, κατανόησης και, επομένως, αντιμετώπισης της ρατσιστικής συμπεριφοράς, αλλά και του τραύματος των θυμάτων. Το ερώτημα, «Τι συνέπεια έχει η περιοριστική αναγωγή της ‘Shoah’ σε τραύμα;»[10], βρίσκει πειστική απάντηση.

Τα πολιτικά αναλυτικά εργαλεία έχουν σειρά για να ορίσουν την κατανόηση των ιδεολογικών μεταμορφώσεων του αντισημιτισμού στη μεταπολεμική Ευρώπη, τη διαχείριση της ενοχικής μεταπολεμικής συνείδησης έναντι του υπάρχοντος αποθέματος της αντισημιτικής προκατάληψης, τον καταστατικό χαρακτήρα της ξενοφοβίας στο ολοένα ισχυροποιούμενο ακροδεξιό λόγο. «Ο λόγος της άκρας δεξιάς κινητοποιεί το υπάρχον ψυχικό απόθεμα σε προκαταλήψεις, επιτρέποντας να εκδηλωθεί ένας άγριος θυμός, που καταλαμβάνει όσους νιώθουν αδύναμοι και απειλημένοι από την παρουσία του κάθε ‘Ξένου’”»[11], τονίζει η Βασιλική Γεωργιάδου.

Ένας αντισημιτικός λόγος που δεν είναι εύκολα αντιληπτός και που σίγουρα δεν εντοπίζεται από όσους «νανουρίζονται στο ρυθμό της αρχής της ευχαρίστησης και της κατανάλωσης»[12], προσθέτει ο Θάνος Λίποβατς. Ο λόγος των παλαιών φαντασιώσεων περί εθνικής ακεραιότητας και ομοιογένειας, που μονίμως απειλείται με την επιμόλυνση του και την καταστροφή του καθαρού μυθικού του παρελθόντος και των αξιών του. Εκείνος ο λόγος που σχεδόν με αδιαφοροποίητο τρόπο εμφανίζεται για να δικαιολογήσει περιπτώσεις εθνοκαθάρσεων, όπως εκείνη της Σρεμπρένιτσα, ή γενοκτονιών όπως εκείνη της Shoah. Όμως, αν κανείς δεν θέλει, τονίζει ο Λίποβατς –και τούτο είναι ένα εξαιρετικό συμπέρασμα, έτσι όπως κατέχει τις τελευταίες γραμμές του συλλογικού τόμου- να επαναληφθούν οι «ίδιες καταστροφικές εμπειρίες και τα λάθη του παρελθόντος, τότε η ανάμνηση της Shoah, της Σρεμπρένιτσα και άλλων εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, πρέπει να κατασκευάσουμε με συμβολικά μέσα την άμυνα ενάντια στις διάφορες μορφές του μηδενισμού».[13]

---

[1] Βλ. Γεωργιάδου Βασ.& Ρήγος Άλ. (2007), Προλογικό Σημείωμα, στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 13.

[2]Βλ. Ρήγος Άλκης. (2007), Εισαγωγή στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 17.

[3] Βλ. Μόλχο Ρένα (2007), Προβλήματα ένταξης της Γενοκτονίας στη συλλογική εθνική μνήμη: Η περίπτωση της Θεσσαλονίκης στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 23.

[4] Βλ. Δώδος Δημοσθένης (2007), Η Θεσσαλονίκη προς τον 20^ο αιώνα. Το τέλος της ανεκτικής πόλης στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 43.

[5] Βλ. στο ίδιο, σελ. 57 κ.ε.

[6] Βλ. Βαρών-Βασάρ Οντέτ (2007), Άουσβιτς: Η ανάδυση μιας δύσκολης μνήμης στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 58.

[7] Βλ. στο ίδιο, σελ. 71 κ.ε.

[8] Βλ. Βουλέλης Νικόλας (2007), Γενοκτονία και ΜΜΕ στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 93.

[9]Βλ. στο ίδιο, σελ. 98 κ.ε.

[10]Βλ. Ασέρ Αριέλλα (2007), Απόγονοι Θυμάτων και Θυτών: Τραύματα της ιστορίας στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 135.

[11]Βλ. Γεωργιάδου Βασ. (2007), Ιδεολογικές μεταμορφώσεις του αντισημιτισμού στη μεταπολεμική Ευρώπη στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 154.

[12] Βλ. Λίποβατς Θάνος (2007), Ο συγκαλύμμενος αντισημιτισμός στο Άουσβιτς. Το γεγονός και η μνήμη του. Ιστορικές, κοινωνικές, ψυχαναλυτικές και πολιτικές όψεις της Γενοκτονίας, Αθήνα, Καστανιώτης, σελ. 157,

[13] Βλ. στο ίδιο, σελ. 165 κ.ε.

Άρθρο της Ρένας Δούρου στην Κυριακάτικη Αυγή 30/06/2008

Δείγμα παθογένειας του πολιτικού συστήματος

Το σκάνδαλο της Siemens δεν είναι μια υπόθεση συνηθισμένης παραβατικής λογικής κάποιων στελεχών που είχαν εξουσία ή βρέθηκαν κοντά σε αυτή. Είναι το χαρακτηριστικότερο δείγμα της παθογένειας του πολιτικού μας συστήματος. Είναι το σκιαγράφημα του τρόπου με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα, του τρόπου που λαμβάνονται οι πολιτικές και οικονομικές αποφάσεις της χώρας και που καθορίζονται οι εξελίξεις.

Με βάση τα όσα αποκαλύπτονται από τις έρευνες, αποτελούσε πάγια πολιτική της Siemens το 8% των ετήσιων εσόδων της από την Ελλάδα να πηγαίνει σε μίζες στελεχών υπουργείων και ΔΕΚΟ, ενώ το 2% των ετήσιων εσόδων της για λάδωμα στελεχών των δυο μεγάλων κομμάτων, με μέρος των χρημάτων να καταλήγει και στα ταμεία του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ. Η επιχείρηση δεν είχε στηθεί τυχαία. Υπήρχαν συγκεκριμένα στελέχη στη Γερμανία και αλλού, όπου γινόντουσαν οι δουλειές, που είχαν... "συγκεκριμένες χρεώσεις". Η κεντρική διοίκηση της εταιρείας στη Γερμανία είχε δυο ξεχωριστά μαύρα ταμεία, από τα οποία έδινε μίζες στους αποδέκτες τους σε μετρητά, τραπεζικούς λογαριασμούς και τραπεζικές θυρίδες από το 1994 μέχρι το 2001 ενώ από το 2001 έως το 2005 χρησιμοποιούσε ένα εκτεταμένο και πολυδαίδαλο δικτύου off shores εταιρειών.

Εδώ και λίγες εβδομάδες χάρη στην γερμανική και αμερικανική δικαιοσύνη, αλλά και στις προσπάθειας κάποιων Ελλήνων δημοσιογράφων, έρχονται σταδιακά στο φως της δημοσιότητας σκάνδαλα. Σκάνδαλα, που δυστυχώς, ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Χατζηδάκης και ο εισαγγελέας του Αρείου Πάγου κ. Σανιδάς έσπευσαν να προδικάσουν ότι δεν εμπλέκονται σε αυτά κόμματα και πολιτικά πρόσωπα. Τα γεγονότα, βεβαίως, τους διέψευσαν.

Οι υποθέσεις στις οποίες εμπλέκεται η Siemens μόνο τυχαίες δεν είναι. Πρόκειται για καίρια θέματα, που σχετίζονται με την εθνική ασφάλεια, τις τηλεπικοινωνίες, τις μεταφορές κ.α. Σε όλα τα μεγάλα θέματα που απασχόλησαν ή και δίχασαν κατά καιρούς την ελληνική κοινωνία εμπλέκεται ο γερμανικός κολοσσός με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Μιλάμε για τους Ολυμπιακούς Αγώνες, το μετρό, τα συστήματα παρακολούθησης, τον ΟΤΕ, τις φρεγάτες, τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά κ.ο.κ. Αν φρεσκάρουμε τη μνήμη μας εύκολα θα διαπιστώσουμε ότι για όλα αυτά δόθηκαν σκληρές πολιτικές μάχες. Με τον ΣΥΝ να είναι απέναντι σε όλες αυτές τις επιλογές. Και να κατηγορείται ότι είναι οπισθοδρομικός, ότι δεν θέλει την ανάπτυξη, ότι πολεμά τον εκσυγχρονισμό της χώρας. Έως και ανθέλληνες μας είπαν…Βεβαίως οι πιο κυνικοί μας έλεγαν "έτσι γίνονται οι δουλειές". Και φαίνεται πως είχαν δίκιο...

Η συζήτηση που έχει ξεσπάσει με αφορμή το σκάνδαλο πλήττει και τα δυο μεγάλα κόμματα, το μαρτυρούν άλλωστε οι δημοσκοπήσεις(ΜRB, 71% "φταίνε και οι δυο").

Τα πλήττει όμως πρώτα και κύρια, όπως είδαμε κι από την πρόσφατη προ ημερησίας συζήτηση στη βουλή, η παντελής απουσία βούλησης και των δυο κομμάτων να αλλάξουν τα πράγματα. Με τον κ. Καραμανλή να ρητορεύει ωσάν να βρίσκεται ακόμη στην αντιπολίτευση –τότε που ζητούσε μια εξεταστική επιτροπή την εβδομάδα, ενώ τώρα διατείνεται ότι κάτι τέτοιο θα συσκοτίσει το έργο της δικαιοσύνης και τον κ. Παπανδρέου να διαγκωνίζεται σε κάποια υποτιθεμένη κλίμακα διαφάνειας για το ποιος είναι πιο έντιμος. Απλά να θυμηθούμε-γιατί δεν έχουμε όλοι οι πολίτες μνήμη ψαριού, ότι για τις μίζες στα εξοπλιστικά η εξεταστική που διεξήχθη ταυτόχρονα δεν έθιξε τα πορίσματα της δικαιοσύνης. Να θυμηθούμε, βεβαίως, από την άλλη ότι τουλάχιστον 30 εξεταστικών τα πορίσματα αναπαύονται σε κάποιο γραφείο του ελληνικού κοινοβουλίου χωρίς ποτέ να έχει βρεθεί υπεύθυνος.

Παντελής απουσία βούλησης που καμουφλάρεται πίσω από ανούσιες στιχομυθίες για το εάν είναι ορθότερη η εξεταστική από τη διακομματική, και σε κατηγορίες τύπου «τι μιλάτε εσείς που φύγατε από την αναθεώρηση;» Λες κι αλήθεια χρειάζεται εξεταστική, διακομματική ή αναθεώρηση για να είναι επιτέλους οι πολιτικοί άρχοντες του τόπου τούτου έντιμοι;

Την ίδια στιγμή αυτή η συζήτηση ή ορθότερα σε αυτό το στάδιο η σπερμολογία θρέφει τον ανθό του λαϊκισμού "όλοι ίδιοι είστε", επιτρέποντας σε κάποιους πολιτικούς αρχηγούς να περιφέρονται από τηλεοπαράθυρο σε τηλεπαράθυρο και να καταγγέλλουν πράγματα που δεν μπορούν να αποδείξουν την επόμενη.

Για αυτό απαιτείται η άμεση πολιτική διερεύνηση της υπόθεσης από τη Βουλή. Δεν μπορεί η σημερινή κυβέρνηση να παριστάνει τον δικαστικό κλητήρα στέλνοντας όλες τις μεγάλες υποθέσεις, βλ. απαγωγές, υποκλοπές, ομόλογα στη δικαιοσύνη για να ξέχνιουνται λίγο αργότερα από το επόμενο σκάνδαλο. Και από κει και πέρα, πρέπει οι υγιείς δυνάμεις του τόπου να κάτσουν να συζητήσουν διεξοδικά τα θέματα της διαφθοράς και της διαπλοκής, χωρίς υπερβολές και με διάθεση για μικροκομματικά οφέλη. Και φυσικά χωρίς υποκρισία, όπως αυτή που ξεχειλίζει τις τελευταίες ημέρες στα τηλεπαράθυρα και στους λόγους-δηλώσεις των πολιτικών.

Σε αυτόν τον αγώνα ο ΣΥΝ θα είναι πρωτοπόρος.

Άρθρο της Ρένας Δούρου στην εφημερίδα Μακεδονία 30/06/2008

ΔΕΛΤΙΟ ΤΥΠΟΥ

ΣΥΝΑΝΤΗΣΗ ΑΛ. ΤΣΙΠΡΑ ΜΕ ΥΠΟΥΡΓΟ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ- ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ 27/6

Ο Πρόεδρος του Συνασπισμού, Αλέξης Τσίπρας και η Ρένα Δούρου, μέλος της ΚΠΕ του ΣΥΝ, υπεύθυνη του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων, συναντήθηκαν σήμερα με τον Υπουργό Εσωτερικών της Κύπρου, Νεοκλή Συλικιώτη.

Μετά το τέλος της συνάντησης έγιναν δηλώσεις:

Ν. ΣΥΛΙΚΙΩΤΗΣ: Με την επίσκεψή μου στην Αθήνα, πέρα από τις συναντήσεις με τους Υπουργούς Εσωτερικών και ΥΠΕΧΩΔΕ, είχα την ευκαιρία να συζητήσω με εκπροσώπους των κομμάτων. Βέβαια, ξεκινώντας τη συνάντηση, με τον φίλο τον Αλέξη τον Τσίπρα συζητήσαμε για τα θέματα που ασχολείται το Υπουργείο Εσωτερικών, θέματα μετανάστευσης, Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τι γίνεται στην Κύπρο, τι γίνεται στην Ελλάδα, ποια είναι τα κοινά και πως μπορούμε να συμπορευτούμε.

Βεβαίως συζητήσαμε και ευρύτερα ζητήματα, που έχουν να κάνουν και με το Κυπριακό -είμαστε, θα έλεγα, σε μια κρίσιμη φάση του Κυπριακού -αλλά και άλλα ζητήματα ευρύτερα. Θέματα που αφορούν και απασχολούν και εμάς στην Κύπρο αλλά και την Ελλάδα, ιδιαίτερα τις εξελίξεις και το ρόλο που σήμερα καλείται να παίξει και η Αριστερά στην Κύπρο, όπου είναι κυβερνώσα, αλλά και στην Ελλάδα με το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει.

Βρεθήκαμε, και παρόλο που δεν είχα ξανασυναντήσει τον φίλο τον Αλέξη Τσίπρα, είναι σαν να γνωριζόμαστε από καιρό. Διότι όλα αυτά τα χρόνια και η δική μου δραστηριότητα στο κίνημα της Αριστεράς και στην παράταξη στο Διεθνές κίνημα βρέθηκα πολλές φορές στα ίδια χαρακώματα των κινητοποιήσεων με τους φίλους και τους συντρόφους από τον Συνασπισμό. Στην αντίληψη για το πώς κρίνουμε τα ζητήματα και στην Κύπρο και ευρύτερα στην Ευρώπη, νομίζω ότι έχουμε πάρα πολλά κοινά, κινούμαστε στις ίδιες κατευθύνσεις. Χάρηκα πολύ για αυτή τη συνάντηση και θεωρώ ότι θα έχω και άλλες φορές την ευκαιρία να συναντηθώ και με το φίλο τον Τσίπρα αλλά και με άλλα στελέχη του Συνασπισμού.

ΑΛΕΞΗΣ ΤΣΙΠΡΑΣ: Να σας πω την αλήθεια είχα μια μεγάλη περιέργεια να δω από κοντά πως είναι ένας αριστερός υπουργός. Και από το σύντροφο και φίλο Νεοκλή κατάλαβα ότι δεν αλλάζει και πολλά πράγματα. Είναι από την πλευρά των διαδηλωτών, από την πλευρά της κοινωνίας και όχι από την πλευρά των κουστουμαρισμένων τεχνοκρατών.

Είχαμε μια πολύ γόνιμη και ουσιαστική συζήτηση, εκφράσαμε την αλληλεγγύη μας και τη συμπαράστασή μας στην προσπάθεια της Κυπριακής κυβέρνησης και του Δ.Χριστόφια, να επιτελέσει ένα πολύ σημαντικό κοινωνικό έργο στην Κύπρο και κυρίως να κάνει γοργά βήματα προς την κατεύθυνση της εξεύρεσης βιώσιμης λύσης του κυπριακού προβλήματος. Λύση που θα είναι και για τις δυο πλευρές ωφέλιμη, λύση επωφελής για τον κυπριακό λαό.

Θα έχουμε την ευκαιρία να τα πούμε ξανά από κοντά, θα έχω την ευκαιρία να κάνω μια επίσημη επίσκεψη στην Κύπρο την ερχόμενη εβδομάδα, όπου θα συναντήσω και τον σύντροφο Χριστόφια, μάλιστα σε μια σημαντική συγκυρία για την διακυβέρνησή του. Διότι θα συμπληρώνει τις πρώτες 100 ημέρες όπου όπως μας εξήγησε ο Υπουργός Εσωτερικών, τις πρώτες αυτές 100 ημέρες έχουν συμβεί πολύ σημαντικά πράγματα, έχουν συμβεί πολύ γοργά βήματα στην κατεύθυνση της ενίσχυσης της κοινωνίας και του κυπριακού λαού.

Νομίζω ότι το εγχείρημα της αριστερής διακυβέρνησης στην Κύπρο και της προεδρίας του Δ. Χριστόφια είναι ένα πάρα πολύ σημαντικό εγχείρημα. Και είναι ένα εγχείρημα που μπορεί να αποδείξει ότι στις ημέρες μας μπορεί να υπάρξει εναλλακτική πρόταση. Μπορεί να υπάρξει εναλλακτική διακυβέρνηση. Μπορεί να υπάρχει αριστερή λύση. Και η επιτυχία αυτού του εγχειρήματος στην Κύπρο μπορεί να σημάνει πολλά για ολόκληρη την Ευρώπη αλλά και για τη χώρα μας.

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΤΥΠΟΥ 27/6/2008

"Δεν προχωρούν οι διεργασίες με την Ελλάδα"

"Ο Γκρούεφσκι μπορεί να κάνει πολλά, αλλά φαίνεται ότι ακολουθεί λαϊκίστικο δρόμο"

Στο πλαίσιο της πρώτης βαλκανικής διάσκεψης του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς που έλαβε χώρα στη Θεσσαλονίκη με κύριο οργανωτή το ΣΥΝ και με την πρόταση για ένα βαλκανικό οικολογικό χάρτη να βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησης των 14 αντιπροσωπειών κομμάτων που συμμετείχαν στη διημερίδα με θέμα τις δυνατότητες και πρωτοβουλίες κοινής δράσης της αριστεράς στα Βαλκάνια είχαμε την ευκαιρία να συνομιλήσουμε με τον Ατανάς Κίροφσκι, πολιτικό συντάκτη στο περιοδικό Forum. Σε άπταιστα ελληνικά, με καυστικό χιούμορ και γνώση της ελληνικής πολιτικής σκηνής να φωτίζει την ανάλυση του για τις προοπτικές των σχέσεων των δυο κρατών, υπογραμμίζει την ανάγκη εύρεσης λύσης στο πρόβλημα του ονόματος, χωρίς την ίδια στιγμή να θεωρεί ότι την ίδια ανάγκη συμμερίζεται και ο επανεκλεχθείς Γκρούεφσκι.

Μία μόλις εβδομάδα μετά και ήδη πολλοί διεθνείς αναλυτές εκτιμούν ότι ο κ. Γκρούεφσκι «έχασε» τις εκλογές που κέρδισε. Συμφωνείτε με αυτήν την εκτίμηση;

Ο κ. Γκρούεφκι κέρδισε τις εκλογές και μάλιστα αυτή τη στιγμή είναι πιο ενδυναμωμένος από πριν με ισχυρή τη λαϊκή εντολή. Εάν αναφέρεστε στην εικόνα που δημιουργήθηκε από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ότι δεν κατόρθωσε να διεξαχθούν ομαλά και δημοκρατικά οι εκλογές θα πρέπει να σημειώσετε ότι ακόμα κι αυτά τα επεισόδια είναι διαπραγματευτικό χαρτί του κ. Γκρούεφσκι σχετικά με τη θέση του αλβανικού πληθυσμού στη χώρα. Να το πούμε απλά και έτσι είναι: επεισόδια έγιναν εκεί όπου υπήρχε αλβανικός πληθυσμός και όχι μακεδονικός. Αυτό θα πρέπει να το προσέξουν περισσότερο οι Η.Π.Α και λιγότερο τα μέσα ενημέρωσης.

Ο κ. Γκρούεφσκι κέρδισε τις εκλογές με μεγάλη αυτοδυναμία που του επιτρέπει εάν θελήσει να προχωρήσει σε βαθιές τομές, να λάβει ακόμα και αντιλαϊκά αλλά εκσυγχρονιστικά μέτρα, να σηκώσει το βάρος ενός συμβιβασμού και με την Ελλάδα για το ζήτημα του ονόματος.

Εκτιμάτε ότι άμεσα θα ξεκινήσουν οι διαδικασίες επίλυσης του συγκεκριμένου προβλήματος;

Όπως ήδη σας είπα ο κ. Γκρούεφσκι είναι σε θέση να κάνει πολλά. Μπορεί να κάνει πολλά. Το ζητούμενο είναι εάν θα επιχειρήσει άμεσα την εύρεση λύσης για το όνομα ή αν θα συνεχίσει στον ίδιο δρόμο του εθνικιστικού λαϊκίστικου λόγου με τον οποίο κατέβηκε στις εκλογές. Η κυβέρνηση βρίσκεται σε ένα κρίσιμο σταυροδρόμι για την πορεία της χώρας. Πολύ φοβάμαι ότι ο κ. Γκρούεφσκι θα πάρει το δεύτερο δρόμο. Είναι πιο εύκολος κι ανέξοδος. Και τον βοήθα και η πολιτική του κ. Καραμανλή. Θα πρέπει να σημειώσετε ότι κατά τη διακυβέρνηση Σημίτη, ο κ. Γιώργος Παπανδρέου είχε επισκεφτεί αρκετές φορές τη χώρα και οι διμερείς επαφές ήταν ιδιαίτερα καλές. Η στρατηγική του ΠΑΣΟΚ έλεγε απλά ότι έχουμε ένα πρόβλημα: αυτό του ονόματος αλλά στα υπόλοιπα πεδία συνεχίζουμε τις επαφές και συνεργαζόμαστε σε οικονομικό, κοινωνικό, πολιτιστικό επίπεδο. Με την ανάληψη της εξουσίας από τη ΝΔ οι επαφές σταμάτησαν, οι οικονομικές συνεργασίες ατόνησαν και άρχισαν οι απειλές. Αυτό δε βοήθα την επίλυση, δεν εξαναγκάζει τον κ. Γκρούεφσκι σε δράση.

Επομένως δεν αισιοδοξείτε για την άμεση είσοδο της χώρας στους διεθνείς οργανισμούς;

Δεν αισιοδοξώ γιατί ο «Συνασπισμός για την Ευρώπη» έχασε τις εκλογές και για αυτούς το ΝΑΤΟ και η Ε.Ε ήταν η προτεραιότητα. Ο κόσμος όμως ψήφισε τον κ. Γκρούεφσκι ο οποίος σαφέστατα είπε ότι ο συμβιβασμός για το όνομα έχει μεγάλο κόστος. Δε θα ανταλλάξουμε τόνισε το όνομα μας με την είσοδο μας στο ΝΑΤΟ και την Ε.Ε. Φάνηκε λοιπόν ότι ο μέσος πολίτης δεν θεωρεί πιο κρίσιμο το θέμα της ταυτότητας και της ονομασίας από την ένταξη στους διεθνείς οργανισμούς. Το απέδειξε με την ψήφο στήριξης στον κ. Γκρούεφσκι αμέσως μετά από όσα διεμοίφθησαν στο Βουκουρέστι. Όσον αφορά το ΝΑΤΟ, ο κ. Γκρούεφσκι φρόντισε να υπογράψει συμφωνία με τις Η.Π.Α. υποκαθιστώντας την παροχή ασφάλειας η οποία επιζητάται από την είσοδο μας στο στρατιωτικό οργανισμό. Για τους πολίτες οι Η.Π.Α. θα παραμένουν παραδοσιακά στρατηγικός εταίρος που δίνουν τη μάχη για το συμφέρον της χώρας όπου μπορούν, όπως έκαναν και στο Βουκουρέστι.

Ατανάς Κίροφσκι, δημοσιογράφος στο περιοδικό των Σκοπίων "Forum"
συνέντευξη στη Ρένα Δούρου για τον Ελεύθερο Τύπο
Δευτέρα 23 Ιουνίου 2008

Κάτω από τη δυναστεία του αυτονόητου

Κάποτε οι διανοούμενοι έλεγαν καινούρια, ρηξικέλευθα πράγματα, επί μεγάλων θεμάτων. Σήμερα, όλα τα «καινούρια» πράγματα έχουν ήδη παραχθεί, κομμάτι κομμάτι, μέσα στις ακαδημαϊκές αίθουσες, μέσα σε παχυλά προγράμματα. Με την κατάτμηση της γνώσης, υπονομεύθηκαν τα όντως μεγάλα θέματα. Επιπλέον, χάθηκε το στοιχείο της έκπληξης, εκείνη η ηλεκτρική εκκένωση που δημιουργούσε η ακαριαία επαφή του συσσωρευμένου Λόγου με το κοινωνικό σώμα.
Όλα άλλαξαν μετά τον Μάη του ‘68. Μπορεί να φανταστεί κανείς, τι θα συνέβαινε αν βρισκόντουσαν εκτός Πανεπιστημίων, Ιδρυμάτων και Προγραμμάτων, μερικές χιλιάδες και, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, μερικές εκατοντάδες χιλιάδες, εξαιρετικά μορφωμένοι; Θα ταρακουνούσαν το σύμπαν. Το ίδιο θα συνέβαινε, αν σχεδόν όλοι σπούδαζαν όπως παλιά, δηλαδή 4-5 χρόνια. Σήμερα, με 10 χρόνια σπουδές, απορροφάται, ενσωματώνεται η δυναμική της ανήσυχης νεότητας, εκατομμυρίων νέων.
Υπήρξε κάποιο σχέδιο; Όχι, δεν νομίζω να συνωμότησε κανείς. Ήταν, απλά, μια προσπάθεια αυτοσυντήρησης του συστήματος. Θα πρέπει να την καταγγείλουμε; Όχι, βέβαια. Το γεγονός ότι η νεολαία μορφώνεται, είναι θετικό. Το γεγονός πως οι εν δυνάμει διανοούμενοι είναι καθηγητές στα Πανεπιστήμια, και αυτό είναι θετικό. Όπως θετικό ήταν και το μεταπολεμικό κοινωνικό κράτος, που απορρόφησε τους κοινωνικούς κραδασμούς και απομάκρυνε την πιθανότητα για απρόβλεπτες πολιτικές συμπεριφορές, δυτικά του Τείχους του Βερολίνου... Δεν χρειάζεται να είμαστε πεινασμένοι και αγράμματοι για να επαναστατήσουμε.
Ναι, αλλά έτσι χάσαμε τους διανοούμενους. Μας λείπουν, όμως; Αμφιβάλλω. Αν όντως μας λείπουν, ας τους ανακαλύψουμε. Υπάρχουν και είναι εκεί. Μέσα ή έξω από τον ακαδημαϊκό χώρο. Τι κάνουν; Αντιστέκονται στη δυναστεία του αυτονόητου. Δεν είναι περιθωριακοί, ρακένδυτοι αμπελοφιλόσοφοι ή εναλλακτικοί, αποσυρμένοι σε κάποιο ησυχαστήριο. Υπάρχουν εδώ, είναι δίπλα μας. Μόνο που συνήθως είναι σιωπηλοί ή τουλάχιστον καθόλου θορυβώδεις. Γι΄ αυτό η ευθύνη είναι όλη δικιά μας, της κοινωνίας.
Όταν όλα τα μεγάλα θέματα ισοπεδώνονται στις ειδήσεις των 8, τι μπορεί να σημαίνει ο λόγος ενός διανοούμενου; Να βγει να μιλήσει, ανάμεσα σε έναν φόνο και μια διαφήμιση αυτοκινήτου; Θα αλλάξουμε κανάλι. Όταν διαβάζουμε, βλέπουμε, ακούμε, τρώμε όλη τη σαβούρα αδιαμαρτύρητα, όταν τρέχουμε όλη μέρα χωρίς ανάσα, είναι δυνατόν να μπορέσουμε να σκεφτούμε, να αναζητήσουμε μια δεύτερη, μια άλλη σκέψη;
Ανέκαθεν, οι διανοούμενοι απαντούσαν σε αιτούμενα της κοινωνίας. Έβαζαν φωτιές σε δάση κοινωνικής ανησυχίας. Τι κοινωνία είναι αυτή, που δεν έχει πια τέτοια «δάση», αλλά κολυμπά στη ραθυμία του αυτονόητου και δεν χρειάζεται διανοούμενους; Μην τους ζητάμε και τα ρέστα από πάνω.
Δημοσιεύτηκε στον Ελεύθερο Τύπο 22/06/2008